Een jaar lang gaf het ArchitectuurCentrumEindhoven aandacht aan de komende vergrijzing. De tentoonstelling, samengesteld door Noor Mens en vormgegeven door Thijs Bakker, de publicatie en de debatten vormen hiervan het voorlopige eindpunt.

Suncity Eindhoven, de zilveren kracht is een presentatie van meningen en visies op de komende vergrijzing op de ruimtelijke ontwikkeling en architectuur. Er is werk van bureaus te zien, van ontwikkelaars, van woningbouwcorporaties en van studenten van de TU/e en de Design Academy. Peter Granser levert een inspirerende fotobijdrage. Ter Gelegenheid hiervan verschijnt een (gratis) publicatie met bijdragen van Noor Mens, Mark van der Poll en Friso de Zeeuw.

Onze negatieve kijk op oud-zijn vindt wellicht zijn oorsprong in het moderniseringsproces van de afgelopen eeuwen: de oudere raakte achterop. Tegenwoordig speelt een groot deel van het leven zich af buiten het werk en het is maar de vraag of de veranderingen daar net zo ingrijpend zijn. Op het gebied van de omgang tussen verschillende generaties, sociale verhoudingen, maatschappelijk hulpbetoon is de oudere vermoedelijk nog net zo waardevol. Bovendien is de traditionele gelijkschakeling oud = arm allang achterhaald. En zo ontstaan kansen voor een nieuwe emancipatie van de oudere, die zijn plaats opeist als een factor van belang, zowel sociaal als economisch.

Neem een dwarsdoorsnede van de vijfenvijftig jarigen en je ziet een grote verscheidenheid aan beroepen, inkomencategorieën, leefstijlen en woningen. Waarom zou dat ineens veranderen als je ouder wordt? Waarom is de vijfenvijftig-plusser een aparte categorie, die op basis van leeftijd alle onderlinge verschillen doet verbleken? Waarom zouden er voor hen speciale woningen, aparte recreatievoorzieningen, en specifieke verkeersmiddelen moeten worden ontworpen? Natuurlijk, er zijn allicht meer lichamelijke en soms geestelijke gebreken dan bij jongere generaties, maar rechtvaardigt dat het bouwen voor ouderen? En als er dan specifiek voor ouderen gebouwd moet worden, hoe ziet er dat dan uit? Wordt er dan voor specifieke doelgroepen gebouwd? Arme ongezonde armen in grote goedkope gebouwen met bingohal en snackbar, rijken in de weelde van Suncity? Integratie in de woonomgeving van alledag, gedwongen afzondering als de voordeligste oplossing van arme ouderen, of vrijwillige verbanning naar de weelde van het luxeresort – dat zijn drie polen waartussen de seniorenhuisvesting van de toekomst zich beweegt.

De opa van Hans Heijen kwam op een gegeven moment in een vreselijk bejaardentehuis terecht. “Ik heb wel eens in gevangeniscellen in de Bredase Koepel gefilmd, maar die waren nog groter! Toen ik op een gegeven moment een artikel las over een bejaardengemeenschap in Amerika en de foto’s erbij zag van al die vrolijk dansende dames in die pakjes die eigenlijk net wat te strak zitten maar waar de energie en de wil om te leven van afspat, vond ik dat toch positiever dan wat ik hier in Nederland zag gebeuren.” Het fenomeen Sun City stamt uit het brein van projectontwikkelaar Del Webb, die in de jaren vijftig zelf een dagje ouder werd. Hij wilde gezond oud worden, met veel beweging, in een gunstig klimaat, onder financieel aantrekkelijke omstandigheden. Toen hij in 1960 in Phoenix, Arizona de eerste Sun City liet bouwen, werd dat een doorslaand succes. Omdat het altijd mooie weer de saaiheid nog vetter onderstreept, besloot de cameraman geen donkere wolken te schieten. Er zijn drie verschillende periodes gefilmd, maar in de film zie je de tijd niet voortschrijden. De gecontroleerde manier van leven dwingt de film ook tot een gecontroleerde, hyperealistische stijl. Ook de humor is van belang. In eerste instantie is de film om te lachen. Maar na twintig minuten raak je uitgelachen. “Daarom is ook aandacht besteed aan de vlucht die hun manier van leven toch is. The show must go on, geldt voor hen letterlijk. Ze moeten door, want als je voor de hemelpoort verschijnt, is het leven in twee regels samen te vatten. Dan maakt het allemaal geen donder meer uit. Het leven is bezigheidstherapie, voor iedereen. (zie Karin Wolfs www.filmkrant.nl jan 2003 nr. 240)

ArchitectuurCentrumEindhoven
Emmasingel 20
5611 AZ Eindhoven
ace@mu.nl
www.ArchitectuurCentrumEindhoven.nl
T 040 296 11 36