Hybrid : an interspecies opera (2022)
Heather Dewey-Hagborg

Kunstenaar Heather Dewey-Hagborg is geen onbekende in het bio art & design programma van MU. Ze werkt op het snijvlak van kunst en biologie, bijna als een detective die zich bezighoudt met intrigerende vragen over biotechnologie, die niet alleen filosofisch en wetenschappelijk, maar altijd ook zeer politiek zijn.
Voor haar laatste project Hybrid verbindt ze de oude geschiedenis van de domesticatie van wilde zwijnen, die 10 millennia geleden begon, met hedendaagse xenotransplantatie, de wetenschap waarbij we varkens genetisch manipuleren om transplanteerbare harten voor mensen te creëren.

Hybrid bestaat uit drie onderdelen, waarvan het belangrijkste een documentaire in vijf hoofdstukken is, die zich ontvouwt als een opera op een originele partituur van componiste Bethany Barrett. Het libretto is opgebouwd uit de woorden van belangrijke wetenschappers die betrokken zijn bij dit nieuwe onderzoeksveld en archeologen die de oorsprong van domesticatie bestuderen, op basis van originele interviews die de kunstenaar heeft afgenomen. De hamvraag hierbij is of het toepassen van CRISPR op varkens een radicale breuk betekent of eerder een voortzetting is van de duizenden jaren oude praktijken van selectief fokken. 

Aan het einde van de film maakt de kunstenaar een reeks herdenkingssculpturen voor de varkens die we op het scherm zien en wier leven wordt genomen om de wetenschap vooruit te helpen en mogelijk mensenlevens te redden. Met digitale beeld- en printtechnieken zien we de robotachtige constructie van een kleisculptuur die in vlammen opgaat als ze in een kuil in de grond wordt gebakken volgens de vroegste keramische methoden. Drie van zulke keramische varkens staan even verderop op een sokkel in de ruimte, tegenover drie geanimeerde toekomstige varkens, die net als het filmlibretto zijn gebaseerd op interviews met biologen en archeologen.
Deze animaties laten zien waartoe voortdurende domesticatie en selectieve fokprocessen kunnen leiden. Van een varken zo groot als een koe, dat een nest van meer dan dertig biggen kan dragen, tot een microvarken, gefokt voor biomedische doeleinden met als extra bonus dat ze schattige huisdieren zijn, en een varken met afnemende snuitgrootte en een varkensgezicht dat steeds dichter bij de mens komt.

In Hybrid ontmoeten oudheid en hightech elkaar in een driedelige installatie die verder gaat dan louter educatie en het publiek het dramatische gewicht van deze nieuwe technologieën, hun complexiteit en lange geschiedenis laat voelen. Het resultaat is een impressionistische blik op een biomedisch gebied met enorme implicaties voor ethiek, esthetiek en de fluctuerende staat van menselijke/niet-menselijke relaties.

Aanvullende credits
CGI design & animatie: Michel Wielick